Fail ne demek? Ceza hukukunda fail nedir?

Fail ne demek

Fail ne demek ? Ceza hukukunda fail, suçun kanuni tanımındaki fiili gerçekleştiren, bu eylem üstünde hâkimiyet kuran, kanuni tanıma uygun haksızlığı gerçekleştiren kişidir.

Her suçun ne olursa olsun bir faili vardır. Faili olmayan bir suç tanımı olması imkansız. Belli bir gayeye yönelik irade ile hareket edebilme kabiliyeti bir tek insanlara özgüdür. Bu yüzden, ceza hukukunun bağlantı noktasını oluşturan eylem sadece bir insan tarafınca gerçekleştirilebilir. Buna bakılırsa, ceza hukukunda tüzel kişilerin suç faili olması mümkün değildir.

Fail ne demek sorusuyla bağlantılı olarak suç çeşitlerine de değinmekte yarar bulunmaktadır. Suçlar, faillerine bakılırsa, genel suçlar ve özgü suçlar şeklinde bir ayrıma doğal olarak tutulmaktadır. Suçların çoğunluğu, kaide olarak, hepimiz tarafınca işlenebilir. Bu suçların kanuni tarifinde faille ilgili olarak “şahıs”, “kimse”, “her kim” benzer biçimde ifadelere yer verilir. Eylem kabiliyetine haiz olan her gerçek şahıs tarafınca işlenebilen bu suçlara “genel suçlar” denir. Mesela kasten yaralama (TCK md. 86).

Özgü suç nedir?

Buna karşılık, bazı suçların kanuni tanımında, bu suçların sadece hususi bir yükümlülük altında bulunan ve belli faillik hususi durumunu taşıyan kişiler tarafınca işlenebileceği belirtilmektedir. İşte, kanuni tanımında belli özelliğe haiz olanların fail olabileceği belirtilen bu tür suçlara “özgü suçlar” denir.

Özgü suçlar, sadece hususi faillik vasfını taşıyanlar tarafınca işlenebilmektedir. Mesela itimatı kötüye kullanma suçu (TCK md. 155), aralarındaki hukuki ilişkiden meydana gelen güvene dayalı olarak belli bir halde tasarrufta bulunması için bir malın zilyetliği kendisine teslim edilen şahıs tarafınca işlenebilir.

Bu suçun faili, mağdur ile aralarındaki hukuki ilişkiye uygun davranma yükümlülüğü altında olan şahıs olabilir. Buna karşılık, görevi kötüye kullanma (TCK md. 257), sadece kamu görevlisi tarafınca işlenebilecek bir suç olma özelliği taşımaktadır. Kamu idaresinin güvenilirliğine ve işleyişine karşı suçların büyük çoğunluğu sadece kamu görevlisi tarafınca işlenebilmektedir.

Özgü suçlar da kendi içinde gerçek ve görünüşte özgü suç olmak suretiyle ikiye ayrılır. Buna bakılırsa, bir suç bir tek hususi faillik vasfını taşıyanlar tarafınca işlenebilen bir özellik gösteriyorsa gerçek özgü suçtur.

Buna karşılık, bir suç hepimiz tarafınca işlenebilmekle beraber, bunun nitelikli şekli hususi faillik vasfını taşıyanlar tarafınca işlenebiliyorsa görünüşte özgü suç söz mevzusudur. Mesela işkence (TCK md. 94) ve irtikâp (TCK md. 250) bir tek kamu görevlileri tarafınca işlenebilen, kamu görevlisi olmayanların fail olmasının mümkün olmadığı (TCK md. 40/2) gerçek özgü suçtur.

Hepimiz tarafınca işlenebilen hususi verileri hukuka aykırı olarak verme yada ele geçirme (TCK md. 136) suçunun kamu görevlisi tarafınca ve görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle işlenmesi hâli ise görünüşte özgü suçtur.

Fail ne demek ? Ceza hukuku açısından fail nedir ? Özgü suç nedir ?