Sulh ceza hakimliği nedir? Görevleri nedir? Kararlarına nasıl itiraz edilir?

Sulh ceza hakimliği nedir?

Sulh ceza hakimliği nedir? Sulh ceza hakimliğinin görevleri nedir? 5235 sayılı Kanun‘un 10. maddesine gore Kanunların ek olarak görevli kıldığı hâller saklı kalmak suretiyle, yürütülen soruşturmalarda başat tarafınca verilmesi lüzumlu kararları almak, işleri yapmak ve bunlara karşı meydana getirilen itirazları incelemek amacıyla sulh ceza hâkimliği kurulmuştur.

Soruşturma evresinin temel sorumlusu Cumhuriyet savcısıdır.  Sadece soruşturma evresinde şahıs özgürlüğüne engelleme getirilmesi söz mevzusu olduğu durumlarda hakim sonucu gerekecektir. Bu bakımdan soruşturma esnasında tutuklama kararının sulh ceza hakimliğince verilmesi gerekir.

Sulh ceza hakimliklerinin kurulmasıyla birlikte, sulh ceza mahkemeleri kaldırılmıştır. CMK 173/1 fıkrasında yer edinen “ağır ceza mahkemesine en yakın ağır ceza mahkemesine” ibaresi “ağır ceza mahkemesinin bulunmuş olduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine” şeklinde; dördüncü fıkrasında yer edinen “Mahkeme” ibaresi “Sulh ceza hâkimliği” şeklinde ve altıncı fıkrasında yer edinen “ağır ceza mahkemesinin” ibaresi “sulh ceza hâkimliğinin” şeklinde değiştirilmiştir.

Sulh ceza hakimlikleri ne zaman kuruldu

Sulh ceza hakimlikleri, Türk Ceza Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişim Yapılmasına dair 6545 sayılı Kanun ile 18/6/2014 tarihinde kurulmuştur.

Daha ilkin bu görevi sorgu hakimi yerine getirdiğinden sulh ceza hakimine sorgu hakimi denilebilmektedir. Daha ilkin sulh ceza hakimliklerinin görevlerini sulh ceza mahkemesi yerine getirmekteydi. Sulh ceza hakimi tutuklamada olduğu benzer biçimde bazı durumlarda Cumhuriyet savcısının talebi ile soruşturma evresine dahil olabilmektedir.

Sulh ceza hakimliğinin görevleri nedir (CMK)

CMK’ya gore sulh ceza hakimliğinin görevleri şunlardır:

CMK 74: gözlem altına alma sonucu

CMK 75: iç gövde muayenesi ve vücuttan örnek alma sonucu

CMK 78: moleküler genetik araştırma sonucu, adli arama sonucu

CMK 91/5: soruşturma ve gözaltına alma kararlarına itirazın incelenmesi

CMK 100-101: tutuklama sonucu ve tutuklamaya itirazın incelenmesi

CMK 109-110: adli denetim sonucu

CMK 153/2: müdafinin dosya araştırma yetkisinin kısıtlanması sonucu

Sulh ceza hakiminin soruşturma yetkisi var mı

Sulh ceza hakiminin soruşturma yetkisi var mı? Cumhuriyet savcısının tek emek vermesi yada herhangi bir nedenle Cumhuriyet savcısına erişilememesi durumunda soruşturma işlemleri istisnai olarak sulh ceza hakimi tarafınca yerine getirilir.

CMK 163. maddesine gore suç üstü hali ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısına erişilemiyorsa yada vaka genişliği itibarıyla Cumhuriyet savcısının iş enerjisini aşıyorsa, sulh ceza hakimliğince soruşturma işlemleri yapılabilir. Bu benzer biçimde durumlarda kolluk görevlileri sulh ceza hakimi tarafınca emredilen tedbirleri alırlar.

Sulh ceza hakiminin mecburi savcı sıfatıyla soruşturma işlemlerini yapabildiği durumlar şunlardır:

1- Suçüstü hali,

2- Gecikmesinde sakınca bulunan bir haller.

CMK’ya gore gecikmesinde sakınca bulunan hal soruşturma işlemlerinin zamanında yapılmaması halinde o işlem sonradan yapılsa bile beklenen amacı elde etme olanağının ortadan kalkması ya da azalması durumudur.

Suçüstü hali ve gecikmesinde sakınca bulunan bir hallerde savcısının iş enerjisini aşıyor olması gerekir.  Sulh ceza hakimliği, savcı sıfatıyla savcı sıfatıyla soruşturmasını yapmış olduğu olayın soruşturma evresinde CMK 162. maddesine gore hakim sonucu gerektiren bir iş söz mevzusu olduğunda karar veremez. Mesela tutuklama tedbirinin uygulanması ihtiyaç duyulan bir durumda hakim sıfatıyla şüpheliyi sorgulayamaz, tutuklama sonucu veremez. Aynı şekilde aynı vakada savcılık yapmış olan kişi hakimlik görevi meydana getiren kişinin hakim olarak karar vermesi ret sebebidir.

Sulh ceza hakimliği sonucuna itiraz

Sulh ceza hakimliğine itiraz, CMK 268/3 maddesinde düzenlenmiştir. Buna gore, sulh ceza hakimliği kararlarına meydana getirilen itirazların incelenmesi, o yerde birden fazla sulh ceza hakimliğinin bulunması halinde, numara olarak kendisini izleyen hakimliğe yapılır. Son numaralı hakimlik için bir numaralı hakimliğe; ağır ceza mahkemesinin bulunmadığı yerlerde tek sulh ceza hakimliği var ise, yargı çevresinde vazife yapmış olduğu ağır ceza mahkemesinin bulunmuş olduğu yerdeki sulh ceza hakimliğine yapılmalıdır. Ağır ceza mahkemesinin bulunmuş olduğu yerlerde tek sulh ceza hakimliği var ise, en yakın ağır ceza mahkemesinin bulunmuş olduğu yerdeki sulh ceza hakimliğine aittir.

İtiraz üstüne ilk kere sulh ceza hakimliğince verilen tutuklama kararlarına itiraz edilmesi durumunda da CMK 268/3-a maddesindeki usul uygulanır. Sadece, ilk tutuklama talebini reddeden hakimlik, tutuklama kararını itiraz mercii olarak inceleyemez.

Soruşturma sonunda kamu davasının açılması için kafi kuşku oluşturacak kanıt elde edilememesi yada kovuşturma olanağının bulunmaması durumunda Cumhuriyet savcısı kovuşturmaya yer olmadığı sonucu (KTOK-takipsizlik sonucu) verir.

CMK 173. maddesine gore KYOK üstüne suçtan ziyan olan kararın tebliğinden itibaren on beş (15) gün içinde, bu sonucu veren Cumhuriyet savcısının yargı çevresinde vazife yapmış olduğu ağır ceza mahkemesinin bulunmuş olduğu yerdeki sulh ceza hakimliğine itiraz edebilir.

CMK 173. maddesine gore itiraz üstüne sulh ceza hakimliği kararını vermek suretiyle soruşturmanın genişletilmesine gerek görürse bu durumu açıkça belirterek o yer Cumhuriyet başsavcılığından talepte bulunabilir. Sulh ceza hakimliğince soruşturma işlemlerinin tamamlanması talebinde hangi işlemlerin yapılması gerektiği de belirtecektir.

Sulh ceza hakimliği yönetimsel para cezasına itiraz nasıl yapılır

İdari para cezasına itiraz mümkün müdür? İdari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesi sonucuna karşı, kararın tebliği yada tefhimi tarihinden itibaren onbeş (15) gün içinde, sulh ceza hakimliğine itiraz edilebilir. Bu süre hak düşürücü süredir. Müracaat yapılmadığı taktirde yönetimsel yaptırım sonucu kesinleşir. Mücbir sebep sebebiyle 15 günlük süre geçmişse, mücbir sebebin ortadan kalktığı tarihten itibaren yedi gün içinde karara karşı başvuruda bulunulabilir.

Ek olarak sulh ceza hakimlikleri hakkında Venedik Komisyonu raporuna buradan ulaşabilirsiniz.

Sulh ceza hakimliği sonucuna itiraz nasıl yapılır? Sulh ceza hakimliğinin görevleri neler? Sulh ceza mahkemesi Ankara, sulh ceza hakiminin soruşturma yetkisi var mı?