Hakaret Nedir? Hakaret Suçunun Cezası Nedir?

Kanun koyucu hakaret suçunu, bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat etmek veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldırmak olarak tanımlamıştır. Hakaret suçunun cezası üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası olarak belirlenmiştir. Ancak her suçun farklı unsur ve şekillerde işlenebilmesi nedeniyle cezasının da değişebileceğinin bilinmesi gerekir. Bu sebeple bazı artırım ve indirim nedenlerinden bahsetmemiz gerekir.

Hakaret Nedir?

Öncelikle her eleştiri yada değerlendirmenin hakaret olmayabileceğini, ispat kabiliyeti olmayan her hakaretinde cezaya sebebiyet vermeyeceğini söyleyebiliriz. Buna örnek verecek olursak, mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için hakaret fiilinin en az üç kişi ile birlikte ispatlanabilmesi gerekmektedir. Bu suretle ispatlanamayan hakaret suçları her ne kadar suç oluştursa bile delil yokluğundan dolayı cezanın oluşmasına imkan vermeyecektir. Ayrıca Türk Hukuk Sisteminde şahit olarak gösterilecek kişilerin görgü tanığı olması gerektiği, başkalarının anlatımına dayanarak bilgiyi edinen kişilerin tanık olarak şahitliğine itibar edilememesi nedeniyle, hakaret suçunda tanık gösterilecek kişinin bizzat hakaret fiilinde bizzat görgü şahidi olması gerekmektedir. Aslında bu kural sadece hakaret suçunda değil, Türk Hukuk düzeninin tamamında uygulanan genel bir prensip halini almıştır.

Hakaret fiilinde, fiilin bizzat yüze karşı gerçekleşmesi zorunlu olmamakla birlikte, mağdura karşı sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle de işlenmesi halinde üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası uygulanabilmektedir. Son zamanlarda yaygınlaşan sosyal medya kullanımı nedeniyle facebook üzerinden hakaret, whatsapp üzerinden hakaret, instagram üzerinden hakaret suçları da karşı taraf sahte bir hesaba sahip olsa bile bu kapsamda değerlendirilerek, karşı tarafın kimlik ve erişim bilgilerine ulaşılarak cezalandırılmaları mümkün hale gelmiştir.

Hakaret Suçunun Cezası Nedir?

Hakaret suçunun Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı, Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı, Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle, işlenmesi halinde cezanın alt sınırı artırılarak, cezası bir yıldan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası olarak öngörülmüştür.

Hakaretin alenen işlenmesi halinde cezası, temel ceza üzerinden 1/6 oranında artırılarak uygulanmakta ve bu şekilde kişinin alenen hakarete uğraması nedeniyle yaşadığı onur kırıcı duygular bir nebze olsun ceza artırımı ile dindirilmeye çalışılmaktadır.

Hakaret suçu uzlaştırmaya tabi suçlardan olup, hakaret suçu nedeniyle uzlaştırma gerçekleşebilirse, ceza davasının düşürülmesine karar verilmektedir.

Son olarak hakaret suçları ve çeşitlerine örnek olarak,

• Şerefisz, aptal, geri zekalı, angut, pislik, gibi sözler…. hakaret suçunu oluşturmaktadır.
• Mağdura karşı yöneltilen ‘bir işten anlamayan avukat’’, ‘’bu nasıl doktor ‘’, ‘’basiretsiz, beceriksiz adam’’ şeklindeki sözlerin, muhatabın onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olmayıp, rahatsız edici, kaba ve nezaket dışı hitap tarzı niteliğinde olması nedeniyle hakaret suçu oluşmayacaktır.
• Emsal teşkil eden bir Yargıtay kararında, sanıkların, olay tarihinde ………. Belediye Başkanı olarak görev yapmakta olan katılana yönelik gerçekleştirdikleri iddia edilen hakaret eylemlerinin, katılan belediye başkanına yönelik görevinden dolayı gerçekleştirilmesi nedeniyle sanıklar hakkında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 125/3-a maddesi gereğince ceza tayin edilmesi gerektiğini söyleyerek ceza artırım nedeninin uygulanmasını öngörmüştür.
• Beddua niteliğindeki sözler ( Allah seni kahretmesin, Allah seni bildiği gibi yapsın, çoluğundan çocuğundan bulasın… ) hakaret suçunu oluşturmaz.

Hakaret suçu haksız bir filie tepki olarak işlenmişse, ceza indirim nedenidir. Bunun yanı sıra, karşı taraftan gelen hakaret sonucu, hakaret suçu işlenmesi halinde ise, karşılıklı hakaret nedeniyle ceza verilmesine yer olmadığına dair karar verilebileceği gibi hakim her iki tarafa da ceza vermek suretiyle cezadan 1/3 oranında indirim uygulayabilir. Ancak uygulamada genellikle karşılıklı hakaret halinde hakimlerin, indirimden ziyade ceza vermemeyi tercih ettiklerini görürüz.

Hakaret suçu şikayete bağlı suçlardan olması nedeniyle şikayetten vazgeçilmesi halinde düşer. Mağdurunun şikayeti olmayan hakaret eyleminde kamu davası kendiliğinden açılmaz. Hakaret suçunun cezası açısından uygulamada genellikle para cezasına hükmedildiği ve bu cezanın da sanığın sabıka durumu da dikkate alınarak ertelendiğini söyleyebiliriz. Hakaret nedeniyle tazminat davaları da açılabilmekte, ancak alınabilecek tazminat miktarları, hakaretin boyutları ile hakaret edilen kişilerin durumlarına göre farklılık gösterebilmektedir.