Suç nedir? Ceza hukukunda suç ne anlama gelir?

Suç nedir (TCK-CMK)

Suç nedir ? Ceza hukuku açısından suç, karşılığında ceza hukuku yaptırımı öngörülmüş olan haksızlıktır. Suç oluşturan bir haksızlığın oluşup oluşmadığı, her bir haksızlığın tanımlandığı yasa normundaki unsurların her somut vakada değerlendirilmesiyle belirlenebilir.

Suç, ceza ve güvenlik tedbirleri ceza hukukunun temel kavramlarıdır. Sadece çağıl ceza kanunlarında (CMK, TCK) genel anlamda bu kavramların tanımlarına yer verilmez. Zira ceza hukuku bakımından mühim olan hangi fiillerin suç teşkil ettiğinin kanunda açıkça tanımlanması ve yaptırımının gösterilmesidir.

Suç nedir? Ceza hukukunda suç ne anlama gelir?

Suç nedir ? Suç terimi, kanunda suç olarak gösterilen ve işlenmesi hâlinde ceza ve güvenlik tedbiri yaptırımıyla karşılanan fiiller şeklinde tanımlanır. Sadece suç terimina ilişkin bu tarif, ceza hukukunun güvence fonksiyonu bakımından mühim olmakla beraber, suçun maddi içeriğine, doğrusu hangi davranışların kanun koyucu tarafınca cezalandırılması gerektiğine açıklık getirmemektedir. Ceza hukuku esasen haksızlık teşkil eden fiilleri suç olarak tanımlamak suretiyle, hukuki değerleri daha etkin şekilde korumayı amaçlamaktadır.

Suç nedir ? Suç, toplumda geçerli olan hukuki değerleri ihlal eden fiillerdir. Sadece bir toplumda her haksızlık suç olarak tanımlanamaz. Öteki hukuk dalları tarafınca sağlanan hukuksal koruma yetersiz kalmış olduğu durumlarda ceza hukuku devreye girer.

Dolayısıyla hukuk düzeni bazı haksızlıklara ya öteki hukuk dallarının yaptırımlarıyla tepki gösterir ya da herhangi bir reaksiyondan tamamen vazgeçebilir. Bu bakımdan her suç bir haksızlık teşkil etmekle beraber, her haksızlık suç değildir. Suç olarak tanımlanan haksızlıkların öteki haksızlıklardan kalite itibariyle bir farkı yoktur. Suç, öteki haksızlıklardan yalnızca nicelik itibariyle farklıdır. Suç, özetlemek gerekirse, cezalandırmaya layık haksızlıktır.

Suç nedir ? Buna bakılırsa suç teriminı, insanların cemiyet içinde beraber yaşamalarının beraber yaşamalarının sağlanması, toplumsal düzenin devamı için korunması ihtiyaç duyulan hukuki değerleri ihlal eden belli insan davranışları olarak tanımlayabiliriz.

Suç teşkil eden haksızlığı gerçekleştiren kişilere iki tür yaptırım uygulanır. Bunlar ceza ve güvenlik tedbiridir. Ceza yaptırımı sadece işlediği haksızlıktan dolayı kusurlu olan kişiye uygulanabilir.

Suçun unsurları ve suç nedir?

Suçun iki ana unsuru bulunmaktadır: Bunlar haksızlık ve kusurdur. Haksızlığın unsurları ise, “tipiklik” ve “hukuka aykırılık”tır. Suç teşkil eden bir haksızlıktan bahsedebilmek için, işlenen fiille haksızlığın unsurlarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin tespiti gerekir. Zira eylem olmaksızın haksızlık olması imkansız.

Ceza hukukuna bakılırsa suçun temelini insan tarafınca meydana gelen icrai ya da dikkatsizliği hareket oluşturur. Ceza hukukunda, eylem olmaksızın haksızlık olmaz kuralı geçerli olduğundan kişinin hayata geçirmediği sürece suç işleme yolundaki düşünceleri cezalandırmaya mevzu olması imkansız. Eylem; belirli tesirleri dış dünyada hissedilen ve bir amaca yönelen insan davranışıdır.

Suç türleri

Suç türleri, tek hareketli suçlar, oldukça ha­reketli suçlar, bağlı hareketli suçlar, özgür hareketli suçlar, seçimlik hareketli suçlar, mü­temadi (kesintisiz) suçlar ve dikkatsizliği suçlar olarak sınıflandırılabilir.

Tek hareketli suçlar

Tek hareketli suçlar; kanuni tanımlamaya bakılırsa, meydana gelmesi için yalnız tek bir hareketin kafi olduğu suçlardır. Kasten öldürme (TCK m. 81), hakaret suçu (TCK m. 125) tek hareketli suçlara örnek olarak gösterilebilir. Birden fazla değişik hareketin hukuki anlamda tek fiili oluşturduğu durumda da tek hareketli suçun var olduğu kabul edilir. Kasten öldürme suçunda atılan kurşun sayısının ya da yaralanan bıçak darbesinin birden oldukça olması durumunda suç, tek hareketli suç olarak kabul edilir. Bunun sebebi hukuksal olarak fiilin tek olmasıdır.

Çok hareketli suçlar

Çok hareketli suçlar, yasal tanımında birden çok harekete yer verilen suçlardır. Çok hareketli suçların oluşabilmesi yasadaki tanımlamada gösterilen hareketlerin tümünün icrası gereklidir. Yağma suçu (TCK m. 148), dolandırıcılık suçu (TCK m. 157), hususi belgede sahtecilik suçu (TCK m. 207) çok hareketli suçlara örnek olarak gösterilebilir.

Kesintisiz suçlar (mütemadi suçlar)

Ani suçlar, yasal tanımlamada belirtilen hareketin icrasıyla yada tanımda ek olarak neticenin gerçekleşmesinin arandığı durumlarda neticenin gerçekleştiği suçlardır. Kasten öldürme suçu, ölümün doğrusu neticenin gerçekleşmesiyle tamamlanmaktadır.

Kesintisiz (mütemadi) suçlar ise yasadaki tanımındaki hareketlerin işlenmesiyle tamamlanan, sadece fiilin icrasının devam etmiş olduğu na devam etmiş olduğu suç türüdür. Suç işlemek için teşkilat kurma suçu (TCK m. 220), kişiyi hürriyetinden yoksun kılma (TCK m. 109), uyuşturucu madde bulundurma (TCK m. 191/1), karşılıksız yararlanma (TCK m. 163), girilen konuttan çıkmamak suretiyle işlenen konut dokunulmazlığını ihlal (TCK m. 116/1) kesintisiz suç örnekleridir.

Ani suçlar ve kesintisiz suçlar tamamlanana kadar teşebbüse elverişlidir. Kesintisiz suçun tamamlanmasına karşın işlenmeye devam edilmesi esnasında failin elinde olmayan nedenlerle icrasının sona ermedi durumunda girişim hükümleri uygulanmaz.

İşlenmeye devam etmiş olduğu sürece kesintisiz suça iştirak mümkündür. Suç işlenmeye devam etmiş olduğu sürece kesintisiz suçun failine karşı meşru müdafaada bulunulabilir.

Vakit bakımından uygulanma açısından kesintisiz suça o anda hangi kanun yürürlükte ise o kanun uygulanır. Kesintisiz suçlarda yetkili mahkeme, kesintinin gerçekleştiği yer mahkemesidir (CMK m. 12/2). Zamanaşımı ise kesintinin gerçekleştiği andan itibaren işlemeye adım atar (CMK m. 66/6). Şikâyet süresi, şikayete doğal olarak kesintisiz suçlarda kesintinin gerçekleştiği anda başlamaktadır.

İhmali suçlar

Suçlar, emredici normları ihlal eden insan davranışlarına bakılırsa “icrai suçlar” ve “dikkatsizliği suçlar” olarak sınıflandırılmaktadır.

İcrai hareketle işlenen suçlar bir yapma hareketle gerçekleştirilir. Bu hareket gözlenebilir bir harekettir. İcrai bir suçta fail etken bir hareketle cezayı gerektiren normu ihlal eder.

İhmali suçlarda ise emredilen hareketin yapışmaması suretiyle ölçü ihlal edilir. Yükümlülüğün yerine getirilmemesi ile emredici normun koruduğu hukuki kıymet ihlali edilmekte ve ortaya hukuksal bir haksızlık çıkmaktadır.

Bu yazımızda “suç nedir”, ceza hukukunda suç ne anlama gelir? Suçun unsurları nedir? Suç türleri nedir? sorularının yanıtlarını özetlemek gerekirse vermeye çalıştık.